Diagnostyka różnicowa 

Bóle stawów i mięśni oraz towarzyszące im objawy ogólne, takie jak osłabienie, utrata masy ciała, obniżenie nastroju mogą również występować w wielu chorobach pierwotnie niezwiązanych z układem ruchu, np.  w nadczynności i niedoczynności tarczycy czy przytarczyc, infekcjach wirusowych grypowych i paragrypowych, wirusowych zapaleniach wątroby B i C, a także w chorobach nowotworowych. 

Z tych powodów, często w początkowym okresie diagnostyka wczesnych zapaleń stawów opiera się na diagnostyce różnicowej, której istotą jest ocena prawdopodobieństwa, że dany objaw kliniczny (dana grupa objawów klinicznych) występuje w odnośnej chorobie.

Stopniowo eliminuje się hipotezy najmniej prawdopodobne i w miarę potrzeby zleca nowe badania. Procedura ta trwa do momentu postawienia satysfakcjonującej (najbardziej prawdopodobnej) diagnozy.

W algorytmie postępowania u chorych z objawami zapalenia stawu lub stawów lekarz powinien potwierdzić obecność ich zapalenia. W dalszej kolejności lekarz powinien wykluczyć przyczynę urazową oraz inne schorzenia mogące się objawiać zajęciem stawów. W podejmowaniu decyzji terapeutycznych lekarz wstępnie szacuje czynniki złej prognozy, a więc i ryzyko rozwoju uszkodzeń strukturalnych prowadzących do destrukcji stawów i niepełnosprawności.

Czas nie jest tutaj sprzymierzeńcem, a każdy tydzień opóźnienia właściwej terapii może nieść ze sobą poważne konsekwencje. Powinno się dążyć do skrócenia czasu od wystąpienia pierwszych objawów choroby do wizyty u reumatologa.