Wpływ sposobu odżywiania na jakość w chorobie zapalnej

Prawidłowe odżywianie może ułatwiać utrzymanie właściwej masy ciała, zmniejszyć zagrożenie wystąpienia dolegliwości serca i układu krążenia czy osteoporozy, zmniejszać działania niepożądane leków. Nie ma dowodów na to, że sposób odżywiania wpływa na zachorowanie na reumatoidalne zapalenie stawów, ale na pewno wpływa na jakość życia w chorobie. Otyłość wpływa na gorszy przebieg RZS oraz mniejszą skuteczność stosowanego leczenia.

W Europie Południowej rzadziej stwierdza się zachorowania na RZS i mają one łagodniejszy przebieg, co może sugerować, że dieta śródziemnomorska w niewielkim stopniu ma na to wpływ.

Przypuszcza się, że takie działanie ma związek z wysoką zawartością w tych pokarmach kwasów z grupy omega-3. W 2017 roku opublikowano badania w przeglądzie naukowym, potwierdzające, że suplementacja kwasami omega – 3 (źródło: ryby, olej, nasiona, tran) nie tylko zapobiegała wystąpieniu RZS u osób z grup ryzyka, ale także łagodziła ból, skracała stan porannej sztywności i zmniejszała częstość przyjmowania niesteroidowych leków przeciwbólowych u pacjentów z RZS.  

Dieta śródziemnomorska opiera się głownie na spożywaniu żywności pochodzenia roślinnego oraz ograniczeniu konsumpcji czerwonego mięsa i uznawana jest za złoty standard postępowania w wielu chorobach. Charakteryzuje się wysokim potencjałem przeciwzapalnym wynikającym ze spożywania wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, obecnych w tłustych gatunkach ryb czy oliwie z oliwek oraz spożywania dużych ilości warzyw, owoców, zbóż oraz roślin strączkowych, które są doskonałym źródłem bioaktywnych związków, przeciwutleniaczy czy fitosteroli, które korzystnie wpływają na nasz organizm, pomagają zmniejszyć stres oksydacyjny i stan zapalny. 

• Istnieje wiele dowodów na temat korzystnego, antyoksydacyjnego działania polifenoli zawartych w świeżych i suszonych owocach, warzywach i ziołach u pacjentów z RZS, m.in. zawierające chlorofil (jarmuż, brokuły, szpinak),
• karotenoidy (brzoskwinie, papryka, pomarańcza),
• flawonoidy (maliny, czarne porzeczki, żurawina, aronia, kapusta czerwona, buraki, jagoda).

Inne produkty wspomagające leczenie stanów zapalnych to:

• suszona śliwka – zawiera polifenole, które mogą hamować osteoklastogenezę tj. proces niszczenia tkanek kostnych przez komórki osteoklastów,
• wiśnie – zawierają antycyjany zmniejszające stres oksydacyjny i zmniejszające stężenie mediatorów zapalnych,
• czerwone winogrona- zawierają resweratrol, który zmniejsza aktywność specyficznych biomarkerów reumatoidalnych, biomarkery immunologiczne (przeciwjądrowe ANA), cytokiny immunomodelujące,
• owoce mango – zawierają naturalny polifenol, tłumi ekspresję interleukin, które działają prozapalnie oraz chroni stawy przed zniszczeniem,
• jabłka, pomarańcze, pomidory, ziemniaki, pszenica – zawierają kwas p-kumarowy mający silne działanie immunosupresyjne.

Z przypraw wspomagających leczenie stanów zapalnych należy wymienić:

• czarny pieprz, imbir, kminek, liście laurowe, cynamon,lukrecję, paprykę, goździki, gałkę muszkatołową, papryczkę chili, borówkę.

Inne produkty wspomagające to:

pszenica, owies, kukurydza, kakao, herbata zielona, herbata rooibos.

Pozytywny wpływ ma również spożywanie witamin D i K.  W 2017 roku opublikowano wyniki pilotażowego badania, które potwierdzają, że niedobór witaminy D jest częsty u pacjentów z RZS i koreluje z aktywnością choroby oraz jakością życia wśród pacjentów. Suplementacja witaminą D została zaproponowana jako środek zapobiegający rozwojowi chorób autoimmunologicznych. Dodatkowo, pacjenci z RZS są podatni bardziej na osteoporozę, więc zasadne jest stosowanie preparatów zawierających witaminę D.

Zioła polecane w zapaleniu stawów mają przede wszystkim słabe działanie przeciwzapalne. Można stosować je jako środek wspomagający, jednak wszystko należy konsultować z lekarzem, ponieważ preparaty ziołowe mogą powodować skutki uboczne dla organizmu oraz prowadzić do interakcji z innymi lekami. W przypadku schorzeń reumatycznych polecane są: arnika górska, wiesiołek dwuletni, len, pokrzywa, brzoza biała, zielona herbata, ananas (świeży), kurkuma (nie należy stosować przy kamicy żółciowej i niedrożności przewodów żółciowych), cynamon, hibiskus, dzika róża.

Istotnym czynnikiem, który może w istotny sposób wpływać na rozwój chorób autoimmunologicznych, w tym RZS, jest zwiększone spożycie soli (chlorku sodu). Nadmiar soli w diecie może doprowadzić do indukcji komórek Th17 i spowodować nawet 10-krotny wzrost ich poziomu, a zatem indukować zapalenie.